ZEKİ KADİRBEYOĞLU / ZKLD

Bize kısaca kendinizden bahseder misiniz?

Robert Koleji’nden mezun olduktan sonra İstanbul Teknik Üniversitesi’nde Elektrik Mühendisliği eğitimimi tamamladım. Yurtdışı ve yurt içi birçok mimari projede proje yürütücüsü olarak çalıştıktan sonra 1988 yılında Total Aydınlatma’nın kurucu ortağı olarak tasarım ve inşaat sektörünün birçok farklı noktasında edindiğim bilgi ile 2009 yılından beri IALD Profeyonel Üye aydınlatma tasarımcısı olarak ZKLD Stüdyo’nun kurucu yöneticiliğini yapmaktayım.

Mimari aydınlatma tasarım alanında hizmet verdiğimiz ZKLD Stüdyo olarak 2018 yılı başlangıcı itibariyle Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan onaylı ilk bağımsız aydınlatma tasarımı merkezi ünvanını aldık. İstanbuldaki stüdyomuzun yanı sıra Dubai Design District’de açtığımız ofisimiz ile de ZKLD; projenin tasarım bütünlüğü kapsamında işverene ve mimara karşı sorumluluklarını IALD (Uluslararası Aydınlatma Tasarımcıları Derneği) etik kurallarına uygun şekilde gerçekleştirmekle yükümlülüğünü devam ettirmektedir.
 

Işığın hayatımızdaki önemi sizce nedir?

Dünyadaki yaşamın devam etmesinin temel noktasını oluşturan ışık olmadan hiçbir şeyi göremeyiz, besin üretemeyiz ve iletişim kuramayız. Davranışlarımız üzerinde de etkisi olan doğal ve yapay ışık, mimarinin de en önemli unsurlarından biridir. Görsel dünyamızı oluşturan ve tasarlanmış mekan atmosferiyle iletişim kurduğumuz ışık ve aydınlatma ile kullanıcının ilgisini çeken ve heyecan verici duygu yaratım mümkün kılınabilir.

Aydınlatma tasarımı yaparken nelere dikkat edilmeli?

Işık miktarı, ışık rengi, ışıklandırılacak alan içerisindeki ışığın iç mekanda ve dış mekanda dağılımları gibi bileşenler her zaman dikkat etmemiz gereken unsurları oluştururken aydınlatma tasarımcıları olarak mimari tarafından tasarlanmış mekanın hangi fonksiyonları içereceği bizleri doğru aydınlatmaya götürecektir. Aydınlatma tasarımı birçok farklı pratiğin beraber koordinasyonuyla gerçekleşebilen bir disiplindir.
 

Aydınlatmanın dünü bugünü desek bize bir karşılaştırma yapar mısınız?

Teknolojinin bugün geldiği noktayla beraber aydınlatma tasarımında da artık video mapping & projeksiyon mapping, VR. teknolojileri, bilgi iletişim teknolojisi (BİT), nesnelerin interneti (IoT), bluetooth ve bütün aydınlatma hizmetlerinin verimliliğinin optimize edildiği dijital uygulamalar yükselen trendler arasında. Aydınlatma sektörüne global olarak bakıldığında Avrupa, Amerika, İngiltere, Singapur, Çin ve Arap Emirlikleri’nde özellikle Dubai başta olmak üzere aydınlatma tasarımcılarını eğitici, yönlendirici programların, etkinliklerin ve birliklerin gözle görülen bir artışı bulunuyor. Türkiye de bu eğitim modelleri örnek alınarak üniversite kurumlarıyla işbirliği içerisinde programlar planlanmalı ve ilerleme kaydetmelidir.
 

Aydınlatmada estetik mi fonksiyonellik mi ön planda olmalı?

Form mu fonksiyonu takip eder, fonksiyon mu önce gelir öğretilerinin artık “biçim ve işlev birdir” olarak değiştiğine tanık olduğumuz tasarımda sağlıklı, kapsayıcı, işlevsel ve bireyi üretkenliğe itecek kent ve mekan alanlarının yaratımı ile mümkün. İnsan odaklı yapacağımız tasarımlar, sosyal dokunun güçlenmesi, kimlik oluşumu ve daha güçlü yer duygusunun yaratımının en temel noktasıdır.

Led teknolojisini nasıl değerlendiriyorsunuz?

LED teknolojisi sayesinde aydınlatma ve kontrol sistemlerinin etkin, pratik kullanımında geleneksel aydınlatmadan daha yüksek uygulama verimliliği, ısı farklarından ortaya çıkan aksaklıkların aza indirilmesi, ışık-renk dağılımlarının kontrol edilebilmesi ve tasarımda da esneklik gibi faydalar sağlayabiliyoruz. Noktasal ışık kaynağının küçülmesi, kaynak ömrünün uzaması ve bakımındaki kolaylıklar bizlere eskiden hayal edemediğimiz birçok tasarım uygulamasında imkan sağlamaktadır. LED kaynağına göre yapılan üretimler ve bu üretim modellerinin değişimi mimari tasarım detaylarında da ışığın daha baskın rol aldığı sonsuz imkan veriyor. Cephe uygulamaları, müze ve sanat galerileri gibi UV’ye duyarlı obje ve/veya malzemelerin aydınlatılmasında da az miktarda ısı yayılımı avantajıyla da uygunluk göstermektedir.

Aydınlatmanın mimari ve kentsel tasarımdaki yeri ve önemi ?

Akıllı şehir & bina aydınlatmaları, kent - yapı örgüsünde hızlıca yayılmaya devam ediyor. Enerji tasarrufu açısından da verimliliği artıran teknoloji çözümleri otoriteler tarafından programlarına dahil edilmelidir. Çağdaş mimarinin güçlü temsilcileri olan Astana Han Çadırı, Zorlu Center, Sipopo Kongre Merkezi, Dakar Kongre Merkezi, Bomontiada, Piri Reis Üniversitesi, Konya Selçuklu Kültür Merkezi gibi ışığın ve aydınlatmanın doğru kullanımıyla derin yer duygusu yaratan ve kültürel alışverişinin bir simgesi olarak da yolunda ilerleyen projelerde yer almak ZKLD Stüdyo olarak bizleri de mutlu ediyor.